Autorzy zdjęć w filmie "Çatalhöyük. Długie trwanie miasta sprzed 9 tys. lat 🔵Prof. Arkadiusz Marciniak"

 Dokładna lista autorów zdjęć opublikowanych w filmie  "Çatalhöyük. Długie trwanie miasta sprzed 9 tys. lat 🔵Prof. Arkadiusz Marciniak" na youtube (https://www.youtube.com/watch?v=Keu2wJl6IOs). Lista nie zmieściła się w opisie.

• Natoufien.svg Autor: Near_East_topographic_map-blank.svg: Sémhur; derivative work: Zunkir (talk) https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Natoufien.svg The Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International license.
• Dagon Museum, Mortars from Natufian Culture, Grinding stones from Neolithic pre-pottery phase.JPG Autor: Hanay. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dagon_Museum,_Mortars_from_Natufian_Culture,_Grinding_stones_from_Neolithic_pre-pottery_phase.JPG The Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license.
• Çatalhöyük, 7400 BC, Konya, Turkey - UNESCO World Heritage Site, 08.jpg Autor: Murat Özsoy 1958 https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C3%87atalh%C3%B6y%C3%BCk,_7400_BC,_Konya,_Turkey_-_UNESCO_World_Heritage_Site,_08.jpg The Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International license.
• James Mellaart „Çatal Hüyük. A Neolithic Town In Anatolia” https://archive.org/details/Catal-huyuk.ANeolithicTownInAnatolia, https://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/
• Göbekli Tepe, Urfa.jpg Autor: Teomancimit https://commons.wikimedia.org/wiki/File:G%C3%B6bekli_Tepe,_Urfa.jpg The Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license.
• Goddess fertility Ankara 2009 04 23.jpg. Autor: Zigomar. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Goddess_fertility_Ankara_2009_04_23.jpg The Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license
• Położenie Çatalhöyük, Göbekli Tepe i Karahantepe https://www.google.com/maps/
• Izmir, Morze Marmara, Jez. Iznik, Morze Czerwone i Śródziemne, okolice Jerycha https://www.google.com/maps/
• Siti neolitici del Vicino Oriente.jpg. Autor: Middle_East_topographic_map-blank.svg: Sémhur (talk);
• derivative work: PequoD76(talk) https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Siti_neolitici_del_Vicino_Oriente.jpg the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported, 2.5 Generic, 2.0 Generic and 1.0 Generic license.
• The archaeological site of Göbekli Tepe - main excavation area (rotated 270 deg).png Autor: German Archaeological Institute, photo E. Kücük. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_archaeological_site_of_G%C3%B6bekli_Tepe_-_main_excavation_area_(rotated_270_deg).png The Creative Commons Attribution 2.5 Generic license.
• Mellaart, J. (1967) Çatal Hüyük: A Neolithic Town in Anatolia. London: Thames and Hudson
• GobeklitepeHeykel.jpg https://commons.wikimedia.org/wiki/File:GobeklitepeHeykel.jpg Public domain.
• Gobekli Tepe 2.jpg Autor: Teomancimit https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gobekli_Tepe_2.jpg The Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license.
• Duru R., 2008. Six Thousand Years of the Burdur-Antalya Region: From 8000-2000 BC. Antalya: Suna- İnan Kıraç Research Akdeniz Medeniyetleri Arastirma Enstitüsü
• Assyrie general en.jpg Autor: File:Near East topographic map-blank.svg: Sémhur; File:Assyrie general.PNG: Zunkir; derivative work: Morningstar1814 https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Assyrie_general_en.jpg the Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International license.
• Veropoulidou, R. 2021. The shell artefact assemblage at Neolithic Çatalhöyük. W I. Hodder (red.) The matter of Çatalhöyük: Reports from the 2009-2017 Seasons. British Institute at Ankara, Oxbow Books. 247-264

Kujawskie megality, cz 2. Wietrzychowice, Sarnowo.

 

Współrzędne GPS opisywanych miejsc:

Kujawskie megality. Część 1 - Gaj, Wietrzychowice.

Współrzędne GPS opisywanych miejsc:

Grobowiec megalityczny w Gaju
52°23'03.6"N 18°44'43.2"E
(52.384331, 18.745329)

Cmentarzysko megalityczne w Wietrzychowicach
52°24'32.2"N 18°52'31.4"E
52.408953, 18.875379

Znane symbole śmierci sięgają górnego paleolitu, a może i jeszcze dawniej.

 Figurki z Cyklad, "Sztywne Białe Damy". Zostały wykonane z białego marmuru, 4600-4400 lat temu. Eksponaty w Muzeum Archeologicznym we Florencji, Włochy.

Główne prahistoryczne symbole śmierci to: sęp, sowa, kukułka, ptak drapieżny, dzik (jako padlinożerca), Biała Pani i jej ogar, pies (wyjący), sucha kość.
Wszystkie one są związane w Wielką Paleolityczną i Neolityczną Boginią.
Tak na marginesie - można je nadal odnaleźć w europejskiej popularnej lub ludowej symbolice.

Nasze pradziejowe upiory i kanibalizm, czyli idę z duchem czasu.

Duchy naszych przodków są najczęściej przyjazne. Oczekujemy ich opieki, tradycyjnie zostawialiśmy im posiłek w ramach Dziadów, w Wigilię też, a na wiosnę, w czasie współczesnych Zielonych Świątek, dawni mieszkańcy naszych ziem na grobach przodków organizowali "zabawy lubieżne a nieobyczajne".

Od kilku lat czas "Wszystkich Świętych" ma swoją dodatkową rozrywkę - halloween o celtyckich korzeniach. W tej tradycji duchy nie są przyjazne i trzeba się przed nimi zabezpieczać. Próbując nadążyć za duchem czasu prezentuję więc, jak dawni mieszkańcy naszych terenów zabezpieczali się przed szkodliwymi zmarłymi. Dodatkowo, aby nieco ubarwić temat, dokładam nieco na temat kanibalizmu w naszych pradziejach.

Ta czaszka pochodzi z grobu "wampira" z wczesnego średniowiecza. Znaleziono ją przypadkowo podczas wydobywania piasku i gliny dla cegielni położonej w okolicy Piotrkowa Trybunalskiego. Rysunek z książki "W kręgu Światowita" J. Głosika.

Obozowiska sprzed 15 tys. lat, największa w Europie kopalnia sprzed 6 tys. lat i trochę neandertalczyka.

Pogoda cały czas sprzyja, proponuję więc tym razem 4 archeologiczne miejsca do odwiedzenia.

Podróż 15 tys. lat wstecz

Stanowisko archeologiczne w Wilczycach, woj. świętokrzyskie.
Współrzędne geograficzne: 50°44'32.0"N 21°39'23.3"E
Współrzędne GPS: 50.742214, 21.656473

Znaleziono tu pozostałości obozowiska łowców i zbieraczy należących do kultury magdaleńskiej, tej samej, co twórcy malowideł np. w Lascaux i Altamirze.
Zimowy obóz łowców z Wilczyc pochodzi sprzed 15 500 tys. lat. Znajdował się on na najwyższym wyniesieniu północnego stoku doliny Opatówki i służył im on przez wiele lat, a może nawet dziesięcioleci. Na obozowisko wykorzystali niewielki rów, chroniący ich przed wiatrami. Nie zmienia to faktu, że ich skórzane namioty o podłogach ułożonych z płytek piaskowca stanęły w świetnym punkcie obserwacyjnym. Mieli oni rozległy widok na dolinę rzeki i piaskowcowe wzgórza pokryte lessem. W tamtym czasie na tym terenie panował klimat arktyczny późnej epoki lodowcowej, na wzgórzach rosła tundra, natomiast w dolinie rzeki można było znaleźć pojedyncze drzewa i sporo krzewów. W okolicy pojawiały się nosorożce włochate, mamuty, dzikie konie, niedźwiedzie, lisy polarne, zające, świstaki, susły, pardwy, łabędzie, mewy (znaleziono mnóstwo kości zwierząt).

Zdjęcie zrobiłam z okolicy obozowiska łowców w kierunku "widoku", który się przed nimi roztaczał.

Podróżujesz po Polsce - odwiedź te miejsca

Kolejna propozycja wartych odwiedzenia miejsc turystycznych w Polsce: tajemnicza Ślęża, Sobótka, Cmentarzysko w Będkowicach, Lustro Twardowskiego w Węgrowie, nieprawdopodobna Ponurzyca, średniowieczny, piękny Szydłów, Karpacka Troja.
Kolejność losowa, wybór mój :-)

Ślęża

 

Przyciąga tajemniczością. Wilgotna, zalesiona, z pradziejowymi wałami kultowymi (jak okoliczna Radunia i Wieżyca), z kościołem o ciekawych podziemiach. I te jej słynne rzeźby. Na szczycie Ślęży - niedźwiedź zwany też dzikiem. A może to maciora? Przy żółtym szlaku prowadzącym na szczyt mamy tzw. Pannę z rybą, a obok niedźwiedzica, czasem też zwana dzikiem. Niedźwiedź czy dzik, nie takie istotne, oba zwierzęta mogą mieć podobną symbolikę. I nawet jeśli ta panna to pan i tak ciekawą sprawą jest ryba. Oficjalnie datuje się te rzeźby na 700 - 400 lat przed Chr., lecz według mnie istnieje prawdopodobieństwo, że są starsze. Wszak osadnictwo na tym terenie sięga neolitu. Możliwe, że późniejsze kultury wyryły na rzeźbach solarne znaki, zabrały z pierwotnego miejsca i użyły do swoich celów. Od razu zwróciło moją uwagę, że rzeźby ze Ślęży i z jej okolicy bardzo dobrze pasują do symboliki związanej z neolityczną Wielką Boginią, tak jak ją opisuje Marija Gimbutas i mogły powstać w neolicie, jakieś 4000 - 2000 lat przed Chr.

Dla jednych niedźwiedź, dla innych dzik ;-) Prahistoryczna, kultowa rzeźba na szczycie Ślęży.

Fajne archeologiczne miejsca turystyczne

Wakacje w pełni, wrzucam więc na bloga trochę luźnych propozycji ciekawych miejsc do odwiedzenia, gdyby ktoś akurat odpoczywał w pobliżu. Prezentacja w formie kalejdoskopu, a nie rankingu wg "fajności" ;-) Na początek Odry, Leśno, piramida w Rapie, kujawskie megality, Biskupin, gród Popiela i Mysia Wieża oraz tajemnicze płaskorzeźby na murach kościołów.

Kamienne kręgi w Odrach

czyli  najbardziej znane miejsce sakralne Gotów na ziemiach polskich.

Fragment kamiennego kręgu w Odrach.

Nie piękność czy inna Wenus, tylko paleolityczna Wielka Bogini.

Stylizowane figurki kobiece znalezione w Wilczycach, woj. świętokrzyskie.

XII tysiąclecie przed Chrystusem.
Znajdują się obecnie w Muzeum Archeologicznym w Warszawie.

Wenus paleolityczna, Wenus skądś tam, Wenus ...
Tak, chodzi mi o figurki i płaskorzeźby, chyba sięgające początków człowieka na świecie.
Marija Gimbutas w swojej bardzo ciekawej książce "The Language of the Goddess" przekazała swoją interpretację, kim były owe postacie o tak nietrafnie dobranym imieniu.

Prace tej nieżyjącej już archeolog to ciekawy i ważny głos w badaniu pradziejów. Stanowi potrzebną przeciwwagę do patriarchalnej interpretacji ludzkiej praprzeszłości. Jest to głos tym ciekawszy, że poparty bogatym materiałem wykopaliskowym.

Otóż figurki z Dolnych Vestonic, Willendorfu, Laussel, a także te poniżej, to różne przedstawienia tej samej Wielkiej Bogini w jej podstawowych aspektach: dawanie życia, władanie śmiercią, regeneracja i odnowa. Bogini była kreatorką życia, nie Wenus lub pięknością i z całą pewnością nie żoną żadnego boga.

Prahistoryczna religijność to w XXI w. dla 18+. Młodsi niech tego posta nie czytają.

Pełna wigoru falliczna postać siedzącego mężczyzny, z prawą ręką na policzku i lewą trzymającą (wskazującą) fallus. Bóg-Rok symbolizujący odradzanie się natury(?). Przypuszczalnie należy do kultury Dimini (znaleziony niedaleko Larisy, pn. Grecja; 1 połowa 5 tysiąclecia przed Chr.

Zdjęcie pochodzi z książki M. Gimbutas "The language of the Goddess".

"W sztuce prehistorycznej, kobiety w ciąży, podwójne jaja i podnieceni mężczyźni nie są symbolami seksu w XX-wiecznym znaczeniu. Nasi europejscy przodkowie byli bardziej filozoficzni: w ich sztuce nie ma elementów obsceniczności.  Prehistoryczne symbole płodności są symbolami potencji, obfitości i pomnażania, związanymi z utrwalaniem życia i zachowaniem sił życiowych, nieustannie zagrożonych śmiercią." (Marija Gimbutas "The language of the Goddess")

Sztuka miasta sprzed 13 tysięcy lat.

Tell Qaramel to osada, właściwie miasto, którego początki są datowane na 11 tys. lat przed Chrystusem. Powstało ono na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych i handlowych na terenie, który dzisiaj znajduje się w pn.-zach. Syrii. O gospodarce miasta było w poprzednim wpisie [klik], teraz dla uzupełnienia tematu zajmę się sztuką.

Najdawniejsze miasta, orkisz, owce i kozy.

Obszar żyznego półksiężyca to teren ciągnący się od Egiptu poprzez Palestynę i Syrię po Mezopotamię. 11 tys. lat przed Chrystusem panował tam bardzo dogodny suchy śródziemnomorski klimat, ze strefą lasów wiecznie zielonych, z roślinami dającymi owoce o wysokiej zawartości białka. Dziko rosła tam pszenica i jęczmień. Pasły się dzikie owce i kozy.

Na terenie Tell Qaramel, stanowiska archeologicznego w pn. Syrii, odkryto stałą osadę z 11 tysiąclecia przed Chr., ze stabilną zabudową w postaci kolistych domów z kamiennymi fundamentami, czasem z podłogami wylepianymi gliną, z urządzeniami gospodarczymi (np. żarna) stojącymi na podłodze w stałym miejscu. Obok domów znajdowały się jamy gospodarcze na zasoby. Towarzyszą temu groby pod podłogami domów lub w jamach w bezpośrednim sąsiedztwie domów. Zmarli wyposażani byli w żarna, ornamentowane naczynia kamienne, rozcieracze, tłuczki do moździerzy.

Kujawskie cmentarzyska megalityczne.

Pierwszy tydzień listopada, przedwczoraj były Zaduszki. Pozwolę więc sobie pozostać w pasującym do tego klimacie i zaprezentuję cmentarzyska megalityczne z Kujaw, datowane na IV i III tysiąclecie przed Chrystusem.
Jak już wspominałam, na terenie trzech cmentarzysk są ładne rezerwaty archeologiczne. Rezerwaty są całoroczne, idealne wręcz na spacer w pogodny listopadowy dzień. Dodatkowo nastrój późnej jesieni wydaje się sprzyjać refleksji nad osadzeniem w świecie ludzi sprzed 6 tys. lat.

WIETRZYCHOWICE

Rzut oka na fragment rezerwatu.

Polskie kręgi w zbożu

Podwójny krąg nad jez. Skrzynka w Wenecji koło Biskupina.

Ukazuje go roślinność na innym etapie wegetacji niż ta na otaczającym polu.

Zdjęcie lotnicze pochodzi z planszy w muzeum w Biskupinie.

W całej Europie odkryto na razie ponad 100 podobnych kręgów, przy czym na terenie Polski znaleziono kilka. Nazywa się je rondelami.
Ten znad jez. Skrzynka jest w tej chwili najbardziej wysunięty na pn - wsch ze wszystkich tego typu obiektów.