Opale australijskie
Opale australijskie
Jest on uwodnioną krzemionką SiO2·nH2O, o zmiennej zawartości wody (od 1 do 21%), oddawanej w sposób ciągły przy suszeniu. Nie ma on struktury krystalicznej, tylko bezpostaciową. Tracąc wodę przekrystalizowuje w chalcedon. Tworzy naskorupienia i formy groniaste, występuje także w postaci nacieków.
Czysty opal jest minerałem bezbarwnym, choć w skałach jest najczęściej zabarwiony na szaro, żółto, brunatno, czerwono, zielonawo, czarno.
Twardość - 5,5 - 6,0
Połysk - szklisty, woskowy
Przełam - muszlowy
Ozdobne odmiany opalu pochodzą z utworów hydrotermalnych. Rozróżnia się opal mleczny (biały, zielonawy, niebieskawy). Jeśli wykazuje tęczową grę barw (opalizację), nazywany jest opalem szlachetnym. Jest też opal bezbarwny, przezroczysty jak szkło, wykazujący nieraz intensywną opalizację, który jest nazywany hialitem.
Zjawisko opalizacji jest spowodowane załamaniem i rozszczepieniem promieni świetlnych w związku z obecnością drobniutkich, kulistych cząsteczek bezpostaciowej krzemionki skupiających się w swoistą, uporządkowaną "sieć przestrzenną".
Opale były cenione już w czasach starożytnych. Najstarsze zachowane przedmioty z opalu są datowane na około 500 r. p.n.e.
Pliniusz Starszy pisał o nim:
"Płaski kamień szlachetny zwany opalus jest najcenniejszym ze wszystkich kamieni, ale trudno go określić i opisać. Ma on szlachetny ogień rubinu, gorejącą purpurę ametystu i morską zieleń szmaragdu, a wszystko to razem mieni się niewiarygodną kompozycją barw..."
Najwyżej cenione ze wszystkich opali szlachetnych są opale czarne. Potrafią one osiągać ceny wyższe niż diamenty. Ciemne odmiany szlachetnych opali zostały odkryte dopiero w połowie XIX w. w Australii. Do najpiękniejszych opali należą też opale ogniste, o kolorze głębokiej czerwieni i silnej opalescencji. Został on przywieziony do Europy z Meksyku przez Aleksandra Humboldta (1769-1859). opale wykazujące bardzo silną opalescencję są nazywane opalami arlekinowymi. Ciekawym opalem jest hydrofan. W czasie ekspozycji szybko traci on wodę i grę barw. zanurzony w wodzie odzyskuje znowu przezroczystość i opalizację.
Opal mleczny może mieć różne barwy, pochodzące z domieszek. Ciekawy jest opal mszysty, w którym inkluzje (domieszki) manganu tworzą charakterystyczna rozgałęzienia, przypominające mech lub skamieniałe szczątki roślin.
W starożytności wierzono, że opal przynosi szczęście swojemu właścicielowi. Później zaczął się pojawiać przesąd przeciwny do starożytnych wierzeń. Podobno plotkę tę rozpuścili właściciele kopalni w Dubniku, żeby zapobiec ustawicznej kradzieży opali.
90% światowego wydobycia opali jest w Australii.
W Polsce hialit występuje w szczelinach serpentynitów w Bystrzycy Górnej koło Świdnicy, towarzyszy nefrytowi w Jordanowie koło Dzierżoniowa. Znany jest także z bazaltów Lubienia i Słupca koło Jawora. Różnie zabarwione odmiany opalu mlecznego tworzą wypełnienia szczelin w serpentynitach Szklar, Koźmic, Braszowic i Grochowej koło Ząbkowic Śląskich, a także z Jawora. Opal bulasty (menilit) barwy szarej lub brunatnawej wchodzi w skład łupków menilitowych fliszu karpackiego. Piaskowce opalowe występują w Posądzy koło Proszowic. Z opalu zbudowana jest opoka lekka, m.in. Piotrowic koło Zawichostu, Góry Puławskiej, Lechówki koło Chełma Lubelskiego. Opal jest też składnikiem innych skał, np. gez.
Opracowane na podstawie: A. Bolewski, A. Manecki "Rozpoznawanie minerałów; A. Bolewski, A. Manecki "Mineralogia szczegółowa"; red. W. Jaroszewski "Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej"; J. Kourimsky "Encyklopedia minerałów i skał".
Opal mleczny - Szklary. Sfotografowany na plastrze krzemienia pasiastego.
Jest on uwodnioną krzemionką SiO2·nH2O, o zmiennej zawartości wody (od 1 do 21%), oddawanej w sposób ciągły przy suszeniu. Nie ma on struktury krystalicznej, tylko bezpostaciową. Tracąc wodę przekrystalizowuje w chalcedon. Tworzy naskorupienia i formy groniaste, występuje także w postaci nacieków.
Czysty opal jest minerałem bezbarwnym, choć w skałach jest najczęściej zabarwiony na szaro, żółto, brunatno, czerwono, zielonawo, czarno.
Twardość - 5,5 - 6,0
Połysk - szklisty, woskowy
Przełam - muszlowy
Ozdobne odmiany opalu pochodzą z utworów hydrotermalnych. Rozróżnia się opal mleczny (biały, zielonawy, niebieskawy). Jeśli wykazuje tęczową grę barw (opalizację), nazywany jest opalem szlachetnym. Jest też opal bezbarwny, przezroczysty jak szkło, wykazujący nieraz intensywną opalizację, który jest nazywany hialitem.
Zjawisko opalizacji jest spowodowane załamaniem i rozszczepieniem promieni świetlnych w związku z obecnością drobniutkich, kulistych cząsteczek bezpostaciowej krzemionki skupiających się w swoistą, uporządkowaną "sieć przestrzenną".
Opale były cenione już w czasach starożytnych. Najstarsze zachowane przedmioty z opalu są datowane na około 500 r. p.n.e.
Pliniusz Starszy pisał o nim:
"Płaski kamień szlachetny zwany opalus jest najcenniejszym ze wszystkich kamieni, ale trudno go określić i opisać. Ma on szlachetny ogień rubinu, gorejącą purpurę ametystu i morską zieleń szmaragdu, a wszystko to razem mieni się niewiarygodną kompozycją barw..."
Najwyżej cenione ze wszystkich opali szlachetnych są opale czarne. Potrafią one osiągać ceny wyższe niż diamenty. Ciemne odmiany szlachetnych opali zostały odkryte dopiero w połowie XIX w. w Australii. Do najpiękniejszych opali należą też opale ogniste, o kolorze głębokiej czerwieni i silnej opalescencji. Został on przywieziony do Europy z Meksyku przez Aleksandra Humboldta (1769-1859). opale wykazujące bardzo silną opalescencję są nazywane opalami arlekinowymi. Ciekawym opalem jest hydrofan. W czasie ekspozycji szybko traci on wodę i grę barw. zanurzony w wodzie odzyskuje znowu przezroczystość i opalizację.
Opal mleczny może mieć różne barwy, pochodzące z domieszek. Ciekawy jest opal mszysty, w którym inkluzje (domieszki) manganu tworzą charakterystyczna rozgałęzienia, przypominające mech lub skamieniałe szczątki roślin.
W starożytności wierzono, że opal przynosi szczęście swojemu właścicielowi. Później zaczął się pojawiać przesąd przeciwny do starożytnych wierzeń. Podobno plotkę tę rozpuścili właściciele kopalni w Dubniku, żeby zapobiec ustawicznej kradzieży opali.
90% światowego wydobycia opali jest w Australii.
W Polsce hialit występuje w szczelinach serpentynitów w Bystrzycy Górnej koło Świdnicy, towarzyszy nefrytowi w Jordanowie koło Dzierżoniowa. Znany jest także z bazaltów Lubienia i Słupca koło Jawora. Różnie zabarwione odmiany opalu mlecznego tworzą wypełnienia szczelin w serpentynitach Szklar, Koźmic, Braszowic i Grochowej koło Ząbkowic Śląskich, a także z Jawora. Opal bulasty (menilit) barwy szarej lub brunatnawej wchodzi w skład łupków menilitowych fliszu karpackiego. Piaskowce opalowe występują w Posądzy koło Proszowic. Z opalu zbudowana jest opoka lekka, m.in. Piotrowic koło Zawichostu, Góry Puławskiej, Lechówki koło Chełma Lubelskiego. Opal jest też składnikiem innych skał, np. gez.
Poniżej wzornik opali szlachetnych z całego świata:
Opracowane na podstawie: A. Bolewski, A. Manecki "Rozpoznawanie minerałów; A. Bolewski, A. Manecki "Mineralogia szczegółowa"; red. W. Jaroszewski "Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej"; J. Kourimsky "Encyklopedia minerałów i skał".
