30 gru 2015

Nowy Rok - odnawianie czasu i świata.

W Sylwestra bawimy się, spisujemy postanowienia noworoczne, O północy czasem myślimy o życzeniach do spełnienia. Zaraz po północy składamy sobie wzajemnie życzenia. Jest też przesąd, że jaki będzie pierwszy dzień Nowego Roku, taki będzie cały następny rok. Ważne, kogo zobaczymy, co zjemy itp. Wszystko z przymrużeniem oka, lecz nie zawsze tak było. Początek roku ma ugruntowanie mityczne, a mit o początku jest jednym z ważniejszych.

22 gru 2015

Czas, symbole i Boże Narodzenie.

CZAS ŚWIĘTY I ZWYKŁE PRZEMIJANIE

Dla człowieka religijnego czas nie jest jednorodny. Dzieli się on na zwykłe, przemijające trwanie w czasie oraz na czas święty. Nie ma oczywiście ciągłości pomiędzy tymi dwoma czasami, lecz człowiek religijny potrafi między nimi przechodzić za pomocą rytuałów obecnych np. w obchodzonych świętach. Uczestniczenie w świętach oznacza m. in. na wyjściu ze zwykłego przemijania i wejściu w czas mityczny, uobecniony w święcie. Czas mityczny jest zawsze taki sam, jest to właściwie ciąg wieczności lub wieczna teraźniejszość. Wszędzie kalendarz sakralny polega na okresowym powracaniu tych samych sytuacji prapoczątku. Gdy człowiek religijny bierze udział w owych uobecnieniach czasu świętego, może ponownie przemienić swoją egzystencję i dostroić ją do boskiego modelu. Ten powrót do źródeł tego, co święte, a więc rzeczywiste, ratuje ludzką egzystencję przed nicością i śmiercią.

18 gru 2015

Od kiedy tradycja Bożego Narodzenia?

Podobno pierwsi chrześcijanie Bożego Narodzenia nie świętowali.
Najstarsza wzmianka o świętowaniu Bożego Narodzenia w Rzymie pochodzi dopiero z 336 r.
Wcześniej w okolicy obecnego Bożego Narodzenia uroczyście obchodzono jedynie Epifanię (Święto Trzech Króli) czyli Pokłon Mędrców lub Magów. W tamtym czasie nie należy mówić jednak o Królach, bo Trzej Królowie to tradycja średniowieczna. W Ewangelii Św. Mateusza występują jako Mędrcy ze Wschodu, μάγοι (magoi) po grecku, jak również magowie w tradycji łacińskiej.

12 gru 2015

Choinka, zaświaty, prezenty i światło.

Popatrzmy na okres świąt Bożego Narodzenia z perspektywy antropologii kultury.
Z tej perspektywy Dzień Św. Łucji 13 grudnia rozpoczyna czas świętowania wokół przesilenia zimowego, święto Trzech Króli zamyka ten okres. Św. Łucja personifikuje kult światła. Zrozumiałe więc, że to święto jest popularne w Skandynawii, czyli w rejonie o większych zimowych ciemnościach, niż nasze.
Przejdę w takim razie do następnego punktu, a będzie nim choinka.

Choinka do Polski przyszła na przełomie XVIII/XIX w. z Niemiec. Weszła gładko, bo nawarstwiła się na nasze podłaźniczki. Podłaźniczka to czubek świerka, jodły lub sosny, zawieszony pod sufitem i udekorowany. Forma trochę inna lecz sens symbolu pozostał - żywa zieleń jako symbol życia. Drzewa iglaste są zielone nawet w największy mróz, gdy w grudniu światła jest niewiele, wiec symbol idealny. Pierwsze choinki ubierali w domach warszawscy mieszczanie.

WIGILIA I DUSZE

4 gru 2015

Co się kryje za Świętym Mikołajem?

XIII-wieczne przedstawienia Św. Mikołaja z Góry Synaj.

Św. Mikołaj - przed wiekami niezwykle popularny święty nie podzielonego jeszcze Kościoła. Żył w IV w. Był biskupem Miry (dziś Demre) na południowym wybrzeżu Azji Mniejszej, obecnie w Turcji. Słynął z dobroczynności.  Wg tradycji zmarł 6 grudnia około 342 r. Jako święty chronił dobytek ludzki oraz bronił przed wilkami i wilkołakami. Pewnie robi to nadal. Jego relikwie są w Bari w pd. Włoszech.