6 wrz 2010

Jaspis



Nazwę jaspis stosuje się najczęściej dla określenia skrytokrystalicznych skał krzemionkowych, intensywnie zabarwionych związkami żelaza.


Twardość - około 7
Połysk - matowy, zwyczajny
Przełam - nierówny, muszlowy
Barwa - czerwonawa, brunatna, żółtawa, zielonawa, szaroniebieska, często barwy wymieszane, kamienie różnobarwne.
Nieprzezroczysty

Często są produktem kontaktowego metamorfizmu glin i innych skał. W wielu przypadkach zawdzięczają powstanie organizmom, głównie radiolariom, przy czym szczątki organiczne uległy w tych skałach zatarciu wskutek procesów diagenetycznych.

Jaspisy były popularne już w starożytności. Starożytni Egipcjanie, Grecy i Rzymianie używali ich do wyrobu ozdób i amuletów. Ozdabiano szaty, broń, puchary, rzeźbiono w nim miniaturowe portrety.

Orfeusz nauczył Greków, że jaspis przynosi zdrowie i szybko regeneruje siły położnic.
Pliniusz uważał jaspisy za kamienie zwycięstwa i przeznaczał dla tych, którzy kierują innymi. Twierdził ponadto, iż kto dzierży władzę musi umieć panować nad sobą oraz zwyciężać własne słabości. Jaspis może mu w tym pomóc, ponieważ ma niepozorną formę, a duszę anioła.
Cesarz Karol IV lubił jaspisy, dla niego były symbolem krwi, przelewanej za wiarę świętą.

Szesnastowieczny pisarz Marcin Siennik w swym zielniku tak pisał o jaspisie: "Filozof powiada, że jeśliby kto znalazł jaspis zielony, a w nim by był krzyż, tedy ma taką moc, i że kto by ji przy sobie nosił, tedy takowy nigdy nie może utonąć".

Właściwości jaspisu według Hildegardy z Bingen:
"A kto ma ciężki katar, niech trzyma jaspis przy ustach i na niego kieruje swój ciepły oddech, by stał się ciepły i wilgotny, a takim niech wsunie go sobie do dziurek od nosa i ręką niech nos zaciśnie, by ciepło tego kamienia podążyło do głowy. Soki głowy zostaną wtedy szybciej i łagodniej uwolnione, a chory poczuje się lepiej. Człowiek zaś, który jest głuchy na jedno ucho, niech trzyma jaspis przy ustach i chucha na niego swym ciepłym oddechem, by ów stał się od tego ciepły i wilgotny. Zaraz potem niech umieści go w uchu i położy cienkie pakuły na ów kamień. Tym zamknie ucho, by ciepło kamienia dotarło do ucha... i w ten sposób ów chory odzyska słuch na powrót".
"A u kogo występuje w sercu albo w lędźwiach, albo w jakiejkolwiek innej części wzburzenie soków, to znaczy podagra, niech położy jaspis na owe miejsce i przyciśnie go, aż stanie się w tym miejscu ciepły, a podagra osłabnie, gdyż dobre ciepło i dobra moc leczy i uspokaja owe nieprawidłowo ciepłe i zimne soki".
"A kiedy we śnie pojawią się błyski i pioruny, wtedy jest dobrze, żeby człowiek miał przy sobie jaspis, bo mamidła i fantazje będą go wówczas opuszczać i unikać".

Opracowane na podstawie: A. Bolewski, A. Manecki "Rozpoznawanie minerałów; K. Maślankiewicz "Kamienie szlachetne" ; J. Kourimsky "Encyklopedia minerałów i skał"; B. Krzywobłocka, R. Krzywobłocka "Tajemnice klejnotów"; A. Conrad-Seibert ,K. Hechtberger "Hildegarda z Bingen. Sentencje i porady na każdy dzień".