W starożytności bursztyn był stosowany w chorobach migdałów, gardła, uszu, oczu, bólach głowy i w celu zmniejszenia gorączki.
Podawano go w sproszkowanej postaci, mieszając z miodem, olejkiem różanym lub mastyksem.
W medycynie bizantyjskiej i arabskiej stosowano bursztyn jako antidotum przy biegunkach i krwotokach.
W średniowieczu stosowano bursztynowe nalewki na piwie, winie i wodzie. Używano ich w leczeniu reumatyzmu i niestrawności, a także aby zmniejszyć skutki zatrucia jadem żmii.
Ponadto w czasach epidemii zalecano okadzanie domów dymem ze spalonego bursztynu, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób.
W XIX w. bursztynu używano w leczeniu histerii, chorób kobiecych, kamieni dróg moczowych, reumatyzmu, kolki, tyfusu, podagry, chorób płuc, astmy, bronchitu, w niewydolności mięśnia sercowego i układu krążenia, a także aby zwiększyć krzepliwość krwi. W każdej aptece można było kupić maści, balsamy i inne specyfiki sporządzane z bursztynu.
Poza tym noszono bransoletki z bursztynu, aby przynieść ulgę w dolegliwościach reumatycznych, artretycznych, w stanach ogólnego zmęczenia i osłabienia. W tym też celu polecano nacieranie ciała większą bryłką bursztynu.
Wierząc w bakteriobójcze właściwości bursztynu, wytwarzano z niego łyżeczki, pudełka na herbatę, cygarniczki i ustniki do fajek.
Ze wszystkich żywic kopalnych bursztyn bałtycki zawiera najwięcej kwasu bursztynowego - od 3 do 8 %. W czystej postaci można go uzyskać w termicznym rozkładzie bursztynu. Ma on zastosowanie we współczesnej medycynie, w zaleceniach podobnych do tych dziewiętnastowiecznych. Najwięcej kwasu bursztynowego jest w tzw. korze bursztynu, czyli w jego zewnętrznej, zwietrzałej warstwie, więc w celach leczniczych najlepiej stosować nieoszlifowane bryłki bursztynu.
W termicznym procesie rozkładu bursztynu oprócz kwasu bursztynowego uzyskuje się olej bursztynowy i kalafonię. Olej bursztynowy jest stosowany przy schorzeniach reumatycznych. Kalafonia natomiast ma zastosowanie użytkowe (do impregnatów, spoiw, lakierów, werniksów).
MAGIA
Wiara w magiczne właściwości bursztynu sięga epoki kamienia. Pierwsze talizmany lub zawieszki ozdobne to bryłki bursztynu z naturalnym otworem.
Badacze wiążą znalezione przedmioty z bursztynu m. in. z kultami solarnymi (okrągłe, płaskie tarczki z kropkowanym ornamentem krzyża).
Wśród archeologicznych znalezisk są też małe bursztynowe toporki chroniące przed nieszczęściem. Dawni myśliwi używali bursztynu jako talizmanu zapewniającego pomyślność w łowach. Żeńskie figurki z bursztynu uosabiały symbolikę związaną z Wielką Matką i kultem płodności, męskie figurki wiąże się z kultem przodków lub wyobrażeniem bogów.
Bursztyn miał też zapewniać zdrowie i pomyślność. W tym celu składano go w tzw. ofiarach zakładzinowych pod domostwem.
In the antiquity amber was used in tonsillitis, sore throat, ear and eye inflammation, in headaches and to lessen fever.
It was administered as a powder blended with honey, rose oil or mastic.
in Byzantine and Arabic medicine amber was used as a remedy for diarrhea and hemorrhage.
In medieval times were used tinctures of amber mixed with bear, wine and water. They were used to cure rheumatism, indigestion and to lessen the effects of viper venom poisoning.
During epidemics houses were fumigated with the smoke of burning amber to prevent diseaeses from spreading.
In the 19th century amber was used to cure hysteria, women's dideases, rheumatism, urinary tract stones, colic, typhus, podagra, lung diseases, astma, bronchitis, cardiovascular problems and also to increase blood clotting. Every pharmacy sold creams, balms and other medicines containing amber.
Amber bracelets were worn to relieve symptoms of rheumatic, arthritic, in states of general fatigue and weakness. For this purpose was recommended rubbing the body with a large lump of amber.
Since antibacterial properties were attributes to amber, spoons, cigarette holders, pipe mouthpieces and tea boxes were made from it.
Of all the fossil resins Baltic amber contains the most succinic acid, it is 3-8%. The acid is obtained in the process of thermal decomposition. It is applied in modern medicine, in recommendations similar to those of the nineteenth century. Succinic acid is concentrated mostly in the so called amber cortex, the outer weathered layer of amber. Thats why for medicinal purposes are the best unpolished pieces of amber.
In the process of thermal decomposition of amber in addition to the succinic acid is obtained amber oil and rosin. Amber oil is mainly used to treat rheumatic conditions. Rosin is used to produce sealers, adhesives, lacquers, varnishes.
MAGIC
The belief in the magical properties of amber dating back to the Stone Age. First talismans or pendants are decorative pieces of amber with a natural hole.
Found amber objects are linked to the solar cult (round flat plates with cross shaped dots).
Among the archaeological findings are also small amber axes protectong from misfortune. Ancient hunters used amber talismans to ensure succesful hunting. Female figurines represented the symbolism associated with the Great Mother and the fertility cult whereas the male figurines are linked with the ancestors cult and images of gods.
Amber was thought to ensure health and prosperity. For this purpose it was made an offering in the so called foundation offerings before building a house.
Poniżej zdjęcia eksponatów z Muzeum Bursztynu w Gdańsku
Below photographs of exhibits from the Museum of Amber in Gdańsk.
Konik z Dobiegniewa, p. Strzelce Krajeńskie, mezolit ok. 7-4,5 tys. p.n.e., kopia, zbiory MHMG.
The horse from Dobiegniewo, Mesolithic about 7-4,5 thousand B.C., copy.
Figurka niedźwiadka, okolice Słupska, neolit ok. 4500 - 2300/1800 p.n.e., kopia, zbiory MHMG.
Bear figurine, near Słupsk, Neolithic about 4500 - 2300/1800 B.C., copy.
Prawdopodobnie amulet solarny symbolizujący słońce, Rańsk, woj. warmińsko-mazurskie, neolit ok. 4500 - 2300/1800 p.n.e., kopia, zbiory MHMG.
Probably solar amulet symbolizing the sun, Rańsk, province Warmian-Masurian, Neolithic about 4500 - 2300/1800 B.C., copy.
Wisiorek w kształcie siekierki, Świerczynek, woj. mazowieckie, neolit ok. 4500 - 2300/1800 p.n.e., kopia, zbiory MHMG.
Pendant in the shape of the ax, Świerczynek, province Masovia, Neolithic about 4500 - 2300/1800 B.C., copy.
Pogańskie wisiorki bursztynowe na tle dwugłowego bóstwa. Wisiorki zostały znalezione w Gdańsku.
Pagan pendants amber on the background of two-headed god. Pendants have been found in Gdańsk.
Krzyż bursztynowy znaleziony w Gdańsku.
Amber cross found in Gdańsk.
Fragmenty pierścionków i zawieszki bursztynowe oraz figurka zoomorficzna - znalezione w Gdańsku w dzielnicy rzemieślniczej.
Fragments of amber rings, some amber pendants and Zoomorphic figurine - found in Gdańsk in craft quarter.
Tekst opracowany na podstawie materiałów z Muzeum Bursztynu w Gdańsku.
