Kryształy selenitu. Pochodzenie - skarpa Wisły koło Dobrzynia. Te gipsy stanowią obecnie unikaty - pochodzą one z nieistniejącego już odsłonięcia w Dobrzyniu w skarpie Wisły - ta część skarpy w czasie fali powodziowej kilka lat temu została całkiem rozmyta przez Wisłę. Okazy ze zdjęcia są w mojej kolekcji od prawie 20 lat.
Mianem selenitu określa się pięknie wykształcone, przezroczyste kryształy gipsu.
Od gipsu więc zacznę.
Gips jest uwodnionym siarczanem wapnia CaSO4 x 2H2O
Twardość - 2 (można zarysować paznokciem)
Barwa - bezbarwny, biały, żółtawy, szary
Połysk - szklisty, perłowy, jedwabisty
Łupliwość - doskonała
Gips powstaje jako osad wysychających mórz, zazwyczaj razem z anhydrytem, który często przeobraża się w gips na skutek absorpcji wody. Jest też produktem wietrzenia siarczków, a także wytrąca się w utworach powulkanicznych.
Gipsy z naszego stanowiska w Dobrzyniu powstały podczas wietrzenia siarczków żelaza występujących wśród utworów miocenu i pliocenu. Uwolniony wtedy kwas siarkowy przereagował z węglanem wapnia, w efekcie powodując krystalizację gipsu.
Selenit to, obok alabastru, ozdobna odmiana gipsu i moim zdaniem na skutek małej twardości (można zarysować paznokciem) i dużej łupliwości przedmioty z niego wykonywane należy polakierować, np. lakierem akrylowym. Bez tego są bardzo nietrwałe.
Mała twardość selenitu ma też jednak swoją zaletę - bez trudu można w nim wyryć jakiś ozdobny motyw, po czym całość należy zabezpieczyć bezbarwnym lakierem.
Bezbarwny werniks akrylowy już wypróbowałam - świetnie się do selenitu nadaje.
I przy okazji chroni powierzchnię przed ewentualnym działaniem wody, gdyż kryształy tego minerału nie są na nią całkiem odporne. Nie rozpuszczają się wprawdzie jak sól lub cukier, ale po kilku dniach leżenia w wodzie cienka warstewka z powierzchni rozmywa się. Pozwala to np. zmyć zabrudzoną powierzchnię kryształu :-)
Opracowane na podstawie: A. Bolewski, A. Manecki "Rozpoznawanie minerałów; A. Bolewski, A. Manecki "Mineralogia szczegółowa"; K. Maślankiewicz "Kamienie szlachetne" ; J. Kourimsky "Encyklopedia minerałów i skał"
ALBUM ZE ZDJĘCIAMI GIPSÓW Z DOBRZYNIA:
