Wzornik opali etiopskich
I. Wstęp
Opal jest kamieniem, który często nie pozostaje obojętny. Niektórzy opale lubią, inni uwielbiają i kochają, a niektórzy nie lubią, czy wręcz bardzo nie lubią.
Dodatkowo, wśród osób lubiących lub uwielbiających opale, są tacy, którzy opale z Etiopii lubią, uwielbiają lub nie lubią czy też bardzo nie lubią.
Całkiem na marginesie dodam, że autorka artykułu opale uwielbia, w tym opale z Etiopii również.
W dawniejszych latach większość opali na rynku pochodziła z Australii lub z Meksyku, ze złóż powulkanicznych lub osadowych. Australia oferuje największe złoża osadowe, podczas gdy Meksyk proponuje największe złoża powulkaniczne.
W 1939 roku antropolog dr. L. Leakey badając artefakty sprzed 4000 lat p.n.e., pochodzące z jednej z kenijskich jaskiń zauważył, że niektóre przedmioty były wykonane z opalu.
Druga wzmianka na temat opali z Afryki pojawiła się w 1994 r. - dr. N. Barot napisał w swoim artykule w ICA Gazetce, że rok wcześniej w Nairobi można było kupić opale z Etiopii. Również w 1994 r. inżynier mineralog Telahun Yohannes, będąc na wakacjach w okolicy usłyszał o tych opalach i zaczął poszukiwania ich lokalizacji.
I to był wstęp do kariery opali z Etiopii na światowych rynkach.
Złoża powyższych opali występują w Yita Ridge, Menz Gishe District, Shewa Province (jest to północno-środkowa część kraju).
II. Opale z Wegel Tena, Wollo Province, Etiopia
Na początku 2008 r. farmerzy z okolic Wegel Tena (pn. część Etiopii) odkryli nowe źródło opali. W styczniu 2009 r. pracowało tam już 200 górników.
Teren wydobycia opali leży w Wollo Province (pisane też Welo lub Wolo) około 550 km na północ od Addis Abeby. Rejon na którym występuje złoże nazywa się Tsehay Mewach. Jest to spory obszar około 17 km na pn-wsch od wsi Wegel Tena, na którym znajdują się rozproszone gospodarstwa rolne i osiedle wiejskie. Tsehay Mewach znajduje się na zboczu płaskowyżu, na wysokości około 3200 metrów n.p.m. Złoże opali występuje w poziomej, eksponowanej warstwie na klifie ponad kanionem dopływu Nilu Błękitnego. Warstwa ta znajduje się około 350 m. poniżej górnego plateau.
Geologia
Cały obszar wokół Wegel Tena składa się z ponad 300 m. wulkaniczno-osadowej sekwencji, w której naprzemiennie występują warstwy bazaltu i riolitowego ignimbrytu. Ignimbryt to silnie porowata skała piroklastyczna, powstająca podczas wybuchu wulkanu w wyniku wypadania materiałów piroklastycznych z chmur erupcyjnych i spojenia tego materiału upłynnionym, rozgrzanym popiołem wulkanicznym, przy udziale gorących par i gazów wulkanicznych. Jest to skałą osadową pochodzenia wulkanicznego.
Ta sekwencja powstała podczas tworzenia się Wielkiego Rowu Wschodniego w Afryce, w oligocenie, około 30 mln. lat temu.
W całym wulkanicznym pokładzie tylko jeden niespełna metrowy ignimbrytowy szew jest mineralizowany przez opal. Opal zwyczajny i ten pełen barw często cementuje ziarna gruzu wulkanicznego lub wypełnia pęknięcia i ubytki w skale. W rezultacie surowy materiał gemmologiczny ma często nieregularne kształty. Badania mikroskopowe próbek wykazują, że skała macierzysta w większości składa się z mieszaniny różnorodnego materiału, w tym gliny, opalu zwyczajnego, kryształów skalenia alkalicznego i drobin wodorotlenków żelaza.
Natomiast ignimbryt już kilka metrów powyżej opalonośnej warstwy pozostał w stanie niezmienionym, z licznymi kryształami kwarcu.
Wulkaniczno-osadowe warstwy, takie jak w Wegel Tena rozciągają się w tym rejonie na setki kilometrów. Wprawdzie żadne systematyczne poszukiwania złóż opalu nie zostały przeprowadzone, ale lokalni górnicy twierdzą, że znajdowali próbki opali 40 km od obecnych wyrobisk, w takich samych skałach jak w Wegel Tena i na takiej samej głębokości, na zboczu Wielkiej Doliny Ryftowej.
Opale
Większość opali z Wegel Tena jest biała, niektóre są jasnożółte, ciemnopomarańczowe, brązowoczerwone lub czekoladowe. Są one przezroczyste, przeświecające do nieprzezroczystych.
Opale z tej lokalizacji wykazują grę barw w całym widmie spektralnym (od czerwonego do fioletowego), często z dużymi plamami koloru czerwonego i pomarańczowego. Intensywność gry barw wykazuje różnorodność w skali wręcz milimetrowej, czasami od bardzo intensywnej do żadnej.
Czasami warstwy z grą barw są rozmieszczone wzdłuż równoległych kolumn, czasami wewnątrz jakby komórek – wewnątrz cieniutkich otoczek z opalu mlecznego (jak plaster miodu). Czasami są strefowe, składając się z różnych rodzajów opalizacji.
Wśród opali z Wegel Tena są też takie, w których spektralne kolory tworzą małe punkty, które przesuwają się i zmieniają barwy w zsynchronizowany sposób podczas zmieniania kierunku oświetlenia.
Wydobywane są również takie, w których plamki z grą barw tworzą małe tęcze o czystych barwach spektralnych.
Wiele opali jest hydrofonami – umieszczone w wodzie stają się przezroczyste i zaczynają wykazywać grę barw.
Niektóre opale z tej lokalizacji zawierają skamieniałe fragmenty roślin – łodygi, gałązki, korzenie. Znajduje się też tam fragmenty opalizowanego drewna, z migotliwą grą barw.
Czy Opale z Etiopii są stabilne?
Odpowiedź brzmi: w takim samym stopniu jak opale australijskie.
Badacze, którzy zamieścili artykuł pod adresem: http://mineralsciences.si.edu/staff/pages/gaillou/Rondeau-etal_2010_Wollo-opals.pdf
zauważyli przez przypadek „ że opale z Wegel Tena (Wollo) mogą wytrzymać upadek z wysokości 1,5 m na powierzchnię betonową, bez widocznych uszkodzeń, nawet pod mikroskopem. Powtórzenie tego badania na pięciu owalnych kaboszonach nie przyniosło żadnych oznak uszkodzenia. Te same eksperymenty z pięcioma owalnymi kaboszonami ze złoża w Mezozo i z trzema owalnymi kaboszonami białego opalu z Australii (w tym jeden boulder opal) doprowadziły do pęknięcia wszystkich próbek."
Dodam na marginesie, że koraliki z etiopskiego opalu, które właśnie oprawiałam sobie w bransoletkę, też mi spadły na kafelki z około 1,5 m i nic się nie stało. Teraz mają się dobrze w bransoletce.
Żeby się czuć spokojnym, po prostu najlepiej kupować opale od zaufanego sprzedawcy.
W 1939 roku antropolog dr. L. Leakey badając artefakty sprzed 4000 lat p.n.e., pochodzące z jednej z kenijskich jaskiń zauważył, że niektóre przedmioty były wykonane z opalu.
Druga wzmianka na temat opali z Afryki pojawiła się w 1994 r. - dr. N. Barot napisał w swoim artykule w ICA Gazetce, że rok wcześniej w Nairobi można było kupić opale z Etiopii. Również w 1994 r. inżynier mineralog Telahun Yohannes, będąc na wakacjach w okolicy usłyszał o tych opalach i zaczął poszukiwania ich lokalizacji.
I to był wstęp do kariery opali z Etiopii na światowych rynkach.
Złoża powyższych opali występują w Yita Ridge, Menz Gishe District, Shewa Province (jest to północno-środkowa część kraju).
II. Opale z Wegel Tena, Wollo Province, Etiopia
Na początku 2008 r. farmerzy z okolic Wegel Tena (pn. część Etiopii) odkryli nowe źródło opali. W styczniu 2009 r. pracowało tam już 200 górników.
Teren wydobycia opali leży w Wollo Province (pisane też Welo lub Wolo) około 550 km na północ od Addis Abeby. Rejon na którym występuje złoże nazywa się Tsehay Mewach. Jest to spory obszar około 17 km na pn-wsch od wsi Wegel Tena, na którym znajdują się rozproszone gospodarstwa rolne i osiedle wiejskie. Tsehay Mewach znajduje się na zboczu płaskowyżu, na wysokości około 3200 metrów n.p.m. Złoże opali występuje w poziomej, eksponowanej warstwie na klifie ponad kanionem dopływu Nilu Błękitnego. Warstwa ta znajduje się około 350 m. poniżej górnego plateau.
Geologia
Cały obszar wokół Wegel Tena składa się z ponad 300 m. wulkaniczno-osadowej sekwencji, w której naprzemiennie występują warstwy bazaltu i riolitowego ignimbrytu. Ignimbryt to silnie porowata skała piroklastyczna, powstająca podczas wybuchu wulkanu w wyniku wypadania materiałów piroklastycznych z chmur erupcyjnych i spojenia tego materiału upłynnionym, rozgrzanym popiołem wulkanicznym, przy udziale gorących par i gazów wulkanicznych. Jest to skałą osadową pochodzenia wulkanicznego.
Ta sekwencja powstała podczas tworzenia się Wielkiego Rowu Wschodniego w Afryce, w oligocenie, około 30 mln. lat temu.
W całym wulkanicznym pokładzie tylko jeden niespełna metrowy ignimbrytowy szew jest mineralizowany przez opal. Opal zwyczajny i ten pełen barw często cementuje ziarna gruzu wulkanicznego lub wypełnia pęknięcia i ubytki w skale. W rezultacie surowy materiał gemmologiczny ma często nieregularne kształty. Badania mikroskopowe próbek wykazują, że skała macierzysta w większości składa się z mieszaniny różnorodnego materiału, w tym gliny, opalu zwyczajnego, kryształów skalenia alkalicznego i drobin wodorotlenków żelaza.
Natomiast ignimbryt już kilka metrów powyżej opalonośnej warstwy pozostał w stanie niezmienionym, z licznymi kryształami kwarcu.
Wulkaniczno-osadowe warstwy, takie jak w Wegel Tena rozciągają się w tym rejonie na setki kilometrów. Wprawdzie żadne systematyczne poszukiwania złóż opalu nie zostały przeprowadzone, ale lokalni górnicy twierdzą, że znajdowali próbki opali 40 km od obecnych wyrobisk, w takich samych skałach jak w Wegel Tena i na takiej samej głębokości, na zboczu Wielkiej Doliny Ryftowej.
Opale
Większość opali z Wegel Tena jest biała, niektóre są jasnożółte, ciemnopomarańczowe, brązowoczerwone lub czekoladowe. Są one przezroczyste, przeświecające do nieprzezroczystych.
Opale z tej lokalizacji wykazują grę barw w całym widmie spektralnym (od czerwonego do fioletowego), często z dużymi plamami koloru czerwonego i pomarańczowego. Intensywność gry barw wykazuje różnorodność w skali wręcz milimetrowej, czasami od bardzo intensywnej do żadnej.
Czasami warstwy z grą barw są rozmieszczone wzdłuż równoległych kolumn, czasami wewnątrz jakby komórek – wewnątrz cieniutkich otoczek z opalu mlecznego (jak plaster miodu). Czasami są strefowe, składając się z różnych rodzajów opalizacji.
Wśród opali z Wegel Tena są też takie, w których spektralne kolory tworzą małe punkty, które przesuwają się i zmieniają barwy w zsynchronizowany sposób podczas zmieniania kierunku oświetlenia.
Wydobywane są również takie, w których plamki z grą barw tworzą małe tęcze o czystych barwach spektralnych.
Wiele opali jest hydrofonami – umieszczone w wodzie stają się przezroczyste i zaczynają wykazywać grę barw.
Niektóre opale z tej lokalizacji zawierają skamieniałe fragmenty roślin – łodygi, gałązki, korzenie. Znajduje się też tam fragmenty opalizowanego drewna, z migotliwą grą barw.
Czy Opale z Etiopii są stabilne?
Odpowiedź brzmi: w takim samym stopniu jak opale australijskie.
Badacze, którzy zamieścili artykuł pod adresem: http://mineralsciences.si.edu/staff/pages/gaillou/Rondeau-etal_2010_Wollo-opals.pdf
zauważyli przez przypadek „ że opale z Wegel Tena (Wollo) mogą wytrzymać upadek z wysokości 1,5 m na powierzchnię betonową, bez widocznych uszkodzeń, nawet pod mikroskopem. Powtórzenie tego badania na pięciu owalnych kaboszonach nie przyniosło żadnych oznak uszkodzenia. Te same eksperymenty z pięcioma owalnymi kaboszonami ze złoża w Mezozo i z trzema owalnymi kaboszonami białego opalu z Australii (w tym jeden boulder opal) doprowadziły do pęknięcia wszystkich próbek."
Dodam na marginesie, że koraliki z etiopskiego opalu, które właśnie oprawiałam sobie w bransoletkę, też mi spadły na kafelki z około 1,5 m i nic się nie stało. Teraz mają się dobrze w bransoletce.
Żeby się czuć spokojnym, po prostu najlepiej kupować opale od zaufanego sprzedawcy.
Bibliografia
- http://mineralsciences.si.edu/staff/pages/gaillou/Rondeau-etal_2010_Wollo-opals.pdf
- Gaillou E., Delaunay A., Rondeau B., Bouhnik-le Coz M., Fritsch E., Cornen G., Monnier C. (2008) The geochemistry of opals as evidence of their origin. Ore Geology Reviews, Vol. 34, pp. 113–126.
- Ayalew D., Gibson S.A. (2009) Head-to-tail transition of the Afar mantle plume: Geochemical evidence from a Miocene bimodal basalt–rhyolite succession in the Ethiopian Large Igneous Province. Lithos, Vol. 112, pp. 461–476.
- Fritsch E., Rondeau B. (2009) Gem News International: Rare optical phenomenon in play-of-color opal. G&G, Vol. 45, No. 2, pp. 147–148.
- http://www.crystalvine.co.uk/index.php/crystal-vine-links/ethiopian-opal-about
- http://nhminsci.blogspot.com/2012/07/loving-ethiopian-opals.html
- http://www.opalauctions.com/auctions/ethiopian-opals/
- http://en.wikipedia.org/wiki/Ethiopian_welo_opal
PRZYKŁADY OPALI Z WEGEL TENA (WELO) W ETIOPII
1. Surowe
.jpg)
2. Szlifowane
